Friday 18 August 2017

Subhashitham 19.08.2017

राजा घृणी ब्रह्मणा सर्वभक्षी
स्त्री चात्रपा दुष्टमति: सहाय: |
प्रेष्य: प्रतिपोsधिकृत: प्रमादी
त्याज्या अमी यश्च कृतं न वेत्ति ||

पदविभाग:

राजा घृणी ब्रह्मणा सर्वभक्षी स्त्री च अत्रपा दुष्टमति: सहाय: 
प्रेष्य: प्रतिप: अधिकृत: प्रमादी
त्याज्या अमी य  च कृतं न वेत्ति 

अन्वय:

घृणी राजा सर्वभक्षी ब्रह्मणा: अत्रपा स्त्री दुष्टमति: सहाय: प्रतीप: प्रेष्य: प्रमादी अधिकृतं य: च कृतं न वेत्ति - अमी त्याज्या:


तात्पर्यम्

दयालु: नृपति: सर्वभक्षी द्विज: लज्जारहिता स्त्री, दुष्टविचार: सेवक: विपरितकारी दूत: दोषकारी, अधिकारी कृतघ्न: च अपि त्याज्या:

A Wrathful king. Brahmin who eats everything, Women without Shame, a bad servant, a disobeying messenger, irresponsible person in authority and an ungrateful person are to be abandoned.
सन्धि:
 च + अत्रपा = चात्रपा , सवर्ण दीर्घ सन्धि:
प्रतीप: + अधिकृत: = विसर्ग उकारः ,गुण सन्धि:, पूर्वरूपम्
य: + च = विसर्गः सकार:

3 comments:

  1. You are doing a Great Work. Keep it up Sir
    Kasiviswanathan Coimbatore

    ReplyDelete
  2. अत्र घृणी सर्वभक्षी स्त्री शब्दानां प्रयोजनं किम्?

    ReplyDelete

Vivekachudamani (Shlokas 91 to 110)

॥ श्रीमच्छङ्करभगवत्पादविरचितो विवेकचूडामणिः ॥   मूलश्लोक:   बाह्येन्द्रियै: स्थूलपदार्थसेवां स्रक्चन्दनस्त्र्यादिविचित्ररूपाम् । करो...