Subhashitham 14.09.2017

Subhashitham 14.09.2017

पापान्निवारयति योजयते हिताय

गुह्यं निगूहति गुणान् प्रकटीकरोति |

आपद्गतं च न जहति ददाति काले

सन्मित्रलक्षणमिदं प्रवदन्ति सन्त: ||

पदविभाग:

पापात् निवारयति  योजयते  हिताय गुह्यं निगूहति गुणान् प्रकटीकरोति आपद्गतं च न जहति ददाति काले सन्मित्रलक्षणमिदं प्रवदन्ति सन्त: 

प्रतिपदार्थ:

पापात् - दुरुफलात्

निवारयति  - निवारणं करोति

हिताय - उपकाराय

योजयते - योजनं करोति

गुह्यम्  - रहस्यम्

निगूहति - रहस्यमेव रक्षति

गुणान्  - स्वभावान्

प्रकटीकरोति  - प्रकटीकरोति

आपद्गतम् - आपत्काले

च  - अव्ययम्

न - अव्ययम्

जहति -  त्यजति

ददाति - ददाति

काले - समये

सन्मित्रलक्षणम्  - सन्मित्रस्य स्वभावम्

इदम् - एतत्

प्रवदन्ति - सम्यक् भाषते

सन्तः - सज्जनाः

अन्वय:

 पापात् निवारयति हिताय योजयते गुह्यं निगूहति गुणान् प्रकटीकरोति आपद्गतं न जहाति काले ददाति (एते) सन्त: इदं सन्मित्रलक्षणं प्रवदन्ति |

तात्पर्यम्

सन्मित्रम् सन्मार्गे तस्य मित्रं गन्तुं सहायं करोति | स: तस्य मित्रस्य गुह्यं रक्षति | स: तस्य मित्रस्य सत्गुणान् प्रकटीकरोति | स: तस्य मित्रस्य आपद्काले न त्यजति | स: तस्य मित्राय कष्टकाले  धनं ददाति | एतस्मिन् श्लोके  सज्जना: सन्मित्रस्य लक्षणानि अवदन् |

सन्धिः

पापात् + निवारयति - अनुनासिकसन्धिः

आपत् + गतं - जश्त्वसन्धिः

सत् + मित्रलक्षणम् - अनुनासिकसन्धिः